ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΒΑΣΙΚΑ...Η ΛΗΣΤΕΙΑ ΕΓΙΝΕ ΚΑΙ ΜΕ ΛΑΜΟΓΙΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ!

Ενιαίο Ταμείο στα ΜΜΕ  Από το blog εκπρόσωπου της ΕΣΠΗΤ στο ΕΤΑΠ-ΜΜΕ

Μάχη γενεών στο ασφαλιστικό

Απάντηση στην ερώτηση «ποιά γενιά θα πληρώσει το μάρμαρο;» αναζητά «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ» στο τεύχος 1865 της Πέμπτης 21 Μαΐου 2015, θέτοντας ερωτήματα, αλλά και την άποψη ότι «Μόνη λύση η ανάπτυξη και οι σταθερές θέσεις εργασίας, αλλιώς τα επόμενα χρόνια θα είναι όλο και πιο μαύρα».

Θα υποχωρήσει η κυβέρνηση πίσω από την κόκκινη γραμμή της προ­χωρώντας σε μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων; θα εφαρ­μόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις και στα εφάπαξ; Ή θα επιλέξει να βρει άλλους πόρους για να χρηματο­δοτήσει τα ελλείμματα;

Από τις απαντήσεις που θα δώσει η κυβέρνηση σε αυτά τα ερωτήματα δεν θα κριθεί μόνο η διαπραγμά­τευση με τους θεσμούς, αλλά και το ποια «γενιά» Ελλήνων θα σηκώσει αυτήν τη φορά το βάρος.

Αν προστατευτούν οι συνταξιούχοι, ο λογα­ριασμός θα πέσει στους σημερινούς τριαντά­ρηδες και σαραντάρηδες, οι οποίοι θα κληθούν μέσω των φόρων να τον εξοφλήσουν.

Ιδού λοι­πόν το δίλημμα για την κυβέρνηση: Ποιους θα προστατέψει και από ποιους θα ζητήσει να πληρώσουν περισσότερα; Η μάχη των γενεών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Οι δυο γενιές

Η «σύγκρουση» γενεών δεν είναι εμφανής ούτε μιλάει κανένας γι’ αυτήν. Όμως προκύπτει εκ των πραγμάτων.

1. Από τη μία πλευρά είναι οι συνταξιούχοι. Έχουν φτάσει ήδη τα 2,65 εκατομμύρια άτομα σε μια χώρα στην οποία κατοικούν 9,27 εκατ. άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών. Ο αριθμός τους αναμένεται να μεγαλώσει με ταχύτατο ρυθμό τα επόμενο διάστημα διότι εκκρεμούν δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις συνταξι­οδότησης (οι οποίες μάλιστα πολλαπλασιάζο­νται όσο κυκλοφορεί ότι η κυβέρνηση θα υπο­χρεωθεί να καταργήσει τα παράθυρα πρόωρης συνταξιοδότησης).

2. Από την άλλη πλευρά έχουμε τους «απασχολούμενους». Το τμήμα αυτό του εργα­τικού δυναμικού που εξακολουθεί να έχει δου­λειά ή απασχόληση. Αυτοί έχουν περιοριστεί σε 3,535 εκατομμύρια. Οι απασχολούμενοι δεν είναι αυτονόητο ότι έχουν και τακτικό εισόδημα. Διότι, από στατιστικής απόψεως, και οι μερικώς απασχολού­μενοι των 200-300 ευρώ μηνιαίως στην ίδια ομάδα συμπεριλαμβάνονται. Όπως επίσης και οι ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που παράγουν ζημιές ή ακόμη και οι μισθωτοί που πληρώνονται με 4-5 μήνες καθυστέρηση.

Σε αυτούς τους 3,5 εκατομμύρια απασχο­λούμενους πέφτει όλο το βάρος να πληρώ­σουν τους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφο­ρές που θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για να χρηματοδοτηθούν οι συντάξεις.

Ελληνική «ιδιαιτερότητα»

Εκ πρώτης όψεως, αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου διαφορετικό συγκριτικά με αυτό που συμβαίνει σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και έξω σε συντάξεις πληρώνονται από τις ασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους στο πλαίσιο της τριμερούς συμμετοχής (εργοδό­τες, εργαζόμενοι, κράτος). Τι είναι το διαφορετικό στην Ελλάδα;

• Η αναλογία εργαζομένων – συνταξιούχων, η οποία έχει φτάσει στα χειρότερα επίπεδα όλων των εποχών, καθώς σε κάθε συνταξιούχο ανα­λογούν πλέον μόνο 1,33 εργαζόμενοι.
• Οι αμοιβές σε συνάρτηση με το ύψος της μέσης σύνταξης. Οι μέσες αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, για-παράδειγμα, δεν ξεπερνούν τα 1.000 – 1.100 ευρώ μεικτά, ενώ η μέση αμοιβή των συνταξιούχων ξεπερ­νάει τα 900 ευρώ. Πρακτικά είναι τα ίδια λεφτά καθαρά, καθώς ο συνταξιούχος δεν πληρώνει ασφαλιστικές εισφορές
• Οι προοπτικές του πληθυσμού. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη αυτήν τη στιγμή της οποίας ο πληθυσμός μειώνεται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, καθώς οι θάνατοι υπέρβαίνουν τις γεννήσεις. Το 2013 το ισοζύγιο ήταν αρνητικό κατά 17.660 άτομα, ενώ η ίδια κατάσταση συνεχίζεται και το 2014. Συνολικά στην τετραετία 2011-2014 οι θάνατοι θα έχουν ξεπεράσει τις γεννήσεις κατά περισσότερα από 60.000 άτομα.

Στο τέλος, κάποιος χάνει

Το τι ακριβώς «παίζεται» σε αυτήν τη δια­πραγμάτευση είναι πολύ συγκεκριμένο: Αν δεν εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμ­ματος στο ταμείο επικουρικής ασφάλισης, θα προκύψει -ήδη έχει αρχίσει να προκύπτει- ένα έλλειμμα της τάξεως των 350 εκατ. ευρώ. Μαζί με τα εφάπαξ ο λογαριασμός ανεβαίνει ακόμη περισσότερο στα 500-600 εκατ. ευρώ. Πού θα βρεθούν αυτά τα λεφτά;

• Η μία εναλλακτική είναι να πληρωθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τους φόρους.
• Η δεύτερη εναλλακτική είναι να καταβληθεί με πόρους του ΑΚΑΓΕ, δηλαδή του κουμπαρά αλληλεγγύης γενεών που φτιάχτηκε προκειμέ­νου να εξασφαλιστεί η καταβολή των συντάξεων και των επόμενων γενεών.
• Αν πάλι εφαρμοστούν οι ρήτρες μηδενικού ελλείμματος, τον λογαριασμό θα πληρώσουν οι σημερινοί συνταξιούχοι.

Είναι ξεκάθαρο. Σε αυτό το… παιχνίδι δεν εί­ναι δυνατόν να βγουν όλοι κερδισμένοι. Κάποιος θα χάσει ενώ η ζημιά μπορεί να γίνει μι­κρότερη ή να εκμηδενιστεί μόνο μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (καθώς θα αυξηθούν τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές), ουσιαστικά δηλαδή μόνο από την ανάπτυξη.

Οι συνταξιούχοι…

Το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας συ­ντηρεί 2,65 εκατομμύρια συνταξιούχους. Έχει τη σημασία της η κατηγοριοποίηση αυτού του συνόλου:

1. Τα 1.990.067 άτομα εκ του συνόλου εισπράττουν σύνταξη γήρατος και το μέσο εισόδημά τους διαμορφώνεται στα 960,66 ευρώ. Αυτό το ποσό είναι το μέσο μηνιαίο εισό­δημα από συντάξεις προ φόρου και κρατήσεων περίθαλψης.

Το υπουργείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρα­κολουθεί και μια δεύτερη στατιστική: το μέσο μηνιαίο εισόδημά από συντάξεις προ μνημονιακών κρατήσεων, φόρου και κρατήσεων περίθαλψης. Στη δεύτερη αυτήν περίπτωση προκύ­πτει ότι το μέσο εισόδημα διαμορφώνεται στα 1.080,06 ευρώ.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι στους πολλούς συνταξι­ούχους το μνημόνιο κόστισε 119,4 ευρώ μηνιαίως (σ.σ.: στο κόστος έχει συνυπολογιστεί και η κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης).

2. Στις 401.631 ανέρχονται οι συντάξεις θανάτου ή χηρείας. Οι δικαιούχοι αυτών των συντάξεων εισπράττουν κατά μέσον όρο 690,48 ευρώ ενώ το μνημόνιο τους έχει κοστί­σει 26,24 ευρώ καθώς, χωρίς να ληφθούν υπό­ψη τα μνημονιακά μέτρα, το μέσο εισόδημα θα διαμορφωνόταν στα 716,72 ευρώ.
3. Αναπηρικές συντάξεις εισπράττουν 230.328 άτομα με μέσο εισόδημα (προ φόρων και κρατήσεων περίθαλψης) ύψους 629,73 ευρώ. Το μνημόνιο σε αυτήν την ομάδα συνταξιούχων έχει μειώσει το εισόδημα κα­τά 12,14 ευρώ.
4. Τελευταία ομάδα, η οποία δεν έχει επηρε­αστεί από τα μνημονιακά μέτρα, είναι αυτή που ζει με τα λιγότερα. Πρόκειται για την ομάδα των ανασφάλιστων υπερήλικων συνταξιούχων, οι οποίοι εισέπρατταν και εισπράττουν 360 ευρώ από τον ΟΓΑ. Σε αυτήν την ομάδα βρίσκο­νται σήμερα 31.248 συνταξιούχοι.

Επειδή πολλά έχουν ειπωθεί και για το νεαρό της ηλικίας συνταξιοδότησης των Ελλήνων, η συγκεκριμένη κατανομή έχει και αυτή τη δική της σημασία. Στο σύνολο των 2,65 εκατ. συνταξιούχων, μόλις το 15% εξακολουθεί να μην έχει συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του ενώ, αν προστεθεί και η ηλικιακή ομάδα των συνταξιούχων ηλικίας από 61 έως 65, τότε τα ποσοστό ανεβαίνει στα 25%. Κι ενώ το ένα τέ­ταρτο των συνταξιούχων δεν έχει συμπληρώσει τα 65, ακόμη ένα τέταρτο έχει ήδη υπερβεί τα 80ό έτος.

…και ο λογαριασμός

Πόσα χρήματα απαιτούνται για να πληρω­θούν κάθε μήνα αυτοί οι 2,65 εκατομμύρια συνταξιούχοι; Περίπου 2,35 δισεκατομ­μύρια ευρώ τον μήνα ή περίπου 28,2 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Και πώς συγκεντρώνονται αυτά τα χρήματα;

Από τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης προκύπτει ότι μέσα στο πρώτο τρίμηνο (2015) τα ασφαλιστικά ταμεία εισέ­πραξαν:

• 1,691 δισεκατομμύρια ευρώ από τις εισφορές των εργαζομένων, δηλαδή περί­που 563 εκατ. ευρώ τον μήνα.
• 2,356 δισεκατομμύρια ευρώ από τις εισφορές των εργο­δοτών (περίπου 785 εκατ. ευρώ τον μήνα).
• 3,292 δισεκατομμύρια από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Να σημειωθεί ότι στο ποσό αυτό δεν περι­λαμβάνονται τα χρήματα που καταβάλλει το Δημόσιο για την πληρωμή των συνταξιούχων του Δημοσίου. Για να συμπεριληφθούν και αυτά, θα πρέπει να προστεθούν επιπλέον 1,6 δι­σεκατομμύρια ευρώ. Που σημαίνει ότι κάθε τρίμηνο από τα φορολογικά έσοδα διατίθενται 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ για το ασφαλιστικό σύστημα.

Θα ήταν λάθος να ειπωθεί ότι όλο αυτό το πο­σό καταβάλλεται για συντάξεις. Με την κρατική συμβολή πληρώνονται και οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία. Ακόμη όμως και να αφαι­ρεθεί αυτό το κονδύλι, το συμπέρασμα δεν αλ­λάζει. Το μεγαλύτερο βάρος για την πληρωμή των συντάξεων σηκώνει ο κρατικός προϋπολογισμός, ενώ ακολουθούν οι εργοδότες με τρί­τους τους εργαζομένους.

Από τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης προκύπτει άλλο ένα συμπέρασμα: Το ασφα­λιστικό σύστημα παράγει ελλείμματα. Στο πρώτο τρίμηνο, οι δαπάνες εκτοξεύτηκαν στα 8,386 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ τα έσοδα ήταν 8 δισ. ευρώ.

• Ποιος μπορεί να καλύ­ψει αυτά τα ελλείμματα; Σίγουρα όχι οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες μέσα από τις ασφαλιστικές τους εισφο­ρές, τουλάχιστον όχι όσο η ανεργία παραμένει στα ύψη.
• Ποιος μένει; Ο κρατικός προϋπολογισμός. Οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες θα πληρώσουν δηλαδή και πάλι, αλλά… εμμέσως.

Η γενιά των εργαζομένων

Αν ηλικιακά η πλειονότητα των συντα­ξιούχων ανήκει σε αυτούς που έχουν ξεπεράσει τα 65, οι εργαζόμενοι που κατά κύριο λόγο συνεισφέρουν με τους φόρους που πληρώνουν είναι οι σημερινοί τρι­αντάρηδες, σαραντάρηδες και πενηντάρηδες. Σε ένα σύνολο 1,775 εκατομμυρίων εργαζο­μένων στον ιδιωτικό τομέα τόσοι είναι όλοι κι όλοι οι μισθωτοί με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΙΚΑ) ποσοστό άνω του 70% είναι τα άτομα ηλικίας από 30 έως 55 ετών. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα;

• Ο μέσος μεικτός μισθός τους διαμορφώνε­ται στα 1.034,03 ευρώ. Επί του ποσού αυτού επιβάλλονται και οι ασφαλιστικές εισφορές και οι φόροι εισοδήματος, με αποτέλεσμα το τελικό καθαρό ποσό να περιορίζεται περίπου στα 826 ευρώ.
• Για περισσότερους από 467.000 εργαζό­μενους, ο μέσος μεικτός μισθός είναι μόλις 442,37 ευρώ. Και αυτό διότι αυτοί οι εργα­ζόμενοι είναι δηλωμένοι ως μερικώς απασχο­λούμενοι. ΟΙ οκτάωροι από την άλλη πλευρά (συνολικά 1,372 εκατομμύρια σε ολόκληρη τη χώρα) αμείβονται κατά μέσον όρο με 1.233 ευρώ μεικτά, δηλαδή κάτω από 1.000 ευρώ κα­θαρά και αυτοί.

Πόσο μπορούν μακροπρόθεσμα να πληρώ­νουν το κόστος του ασφαλιστικού; Ήδη σχε­δόν δεν μπορούν. Γι’ αυτό ξαναλέμε ότι η πρώ­τη προτεραιότητα είναι η δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας μέσω της ανάπτυξης. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι ειδήσεις τα επόμενα χρόνια θα είναι όλο και πιο μαύρες…